ธนาคารขยะรีไซเคิล จะดีกว่าไหม? ถ้าเราทุกคน จะช่วยกันคัดแยกขยะรีไซเคิล และแทนที่แต่ละคนหรือแต่ละบ้าน จะขายขยะกันเอง เราร่วมกัน จัดตั้ง “ธนาคารขยะรีไซเคิล” ที่เป็นตัวกลางในการดําเนินการนี้แทน
หลักการของธนาคารขยะรีไซเคิล คือ การส่งเสริมการคัดแยกขยะมูลฝอย โดยเริ่มต้นที่เยาวชนสู่ชุมชน และใช้โรงเรียนเป็นสถานที่ดำเนินกิจกรรมใน
รูปแบบธนาคาร ดําเนินการโดยให้นักเรียนสมัครเป็นสมาชิกของธนาคารขยะรีไซเคิลและนําขยะรีไซเคิลมาฝาก ซึ่งเจ้าหน้าที่ธนาคาร จะทําการคัดแยกและชั่งน้ำหนักขยะ แล้วคำนวณเป็นจํานวนเงิน จากนั้นบันทึกลงสมุดคู่ฝาก โดยใช้ราคาที่ทางโรงเรียนประสานกับร้านรับซื้อของเก่าเป็นเกณฑ์
ผลที่ได้ คือ นักเรียนจะมีรายได้จากการนําขยะมาฝากกับธนาคาร ส่วนธนาคารก็มีรายได้จากการเป็นตัวแทนขายขยะรีไซเคิลให้กับร้านรับซื้อของเก่าและสามารถนําผลกําไรหลังหักค่าใช้จ่ายในการดําเนินการสำหรับเป็นกองทุนเพื่อการศึกษาหรือสนับสนุนกิจกรรมอื่นๆ ในโรงเรียนได้อีกด้วย
วัตถุประสงค์
1) เพื่อปลูกจิตสํานึกในการจัดการขยะและการรักษาสิ่งแวดล้อมภายในโรงเรียนสู่ชุมชน
2) เป็นการช่วยลดปริมาณขยะและเสริมสร้างความรู้ในเรื่องการคัดแยกขยะที่ถูกต้องเหมาะสม
3) เพื่อนําผลที่ได้จากการดำเนินการมาตั้งเป็นกองทุนสนับสนุนกิจกรรมต่างๆ ในโรงเรียน
4) เพื่อเป็นการสร้างรูปแบบการจัดการขยะโดยการมีส่วนร่วมของครู บุคลากรและนักเรียน โดยใช้หลักการ 3Rs ประกอบด้วย การลดปริมาณขยะ การคัดแยกขยะเพื่อส่งไปกำจัดอย่างถูกต้อง และการนำขยะกลับมาใช้ประโยชน์ใหม่
วัสดุอุปกรณ์
1) เครื่องชั่งน้ำหนัก
2) สถานที่เก็บรวบรวมวัสดุรีไซเคิล
3) สมุดคู่ฝากและเอกสารบัญชี
ขั้นตอนการดําเนินกิจกรรมธนาคารขยะรีไซเคิล
1) การรับสมัครคณะทํางาน
2) การประชุมวางแผน
3) การจัดเตรียมสถานที่เก็บรวบรวมและคัดแยกขยะ
4) การประชาสัมพันธ์
5) การเปิดธนาคารขยะรีไซเคิล
6) การประเมินผล
บทบาทของคณะทํางานธนาคารขยะรีไซเคิล
คณะทํางานธนาคารขยะรีไซเคิล ประกอบด้วย นักเรียนของโรงเรียนที่มีความสนใจเข้าร่วมกิจกรรม จำนวน 10 คน หัวหน้าและรองหัวหน้าทุกห้อง จำนวน 26 คน และครูที่ปรึกษากิจกรรม จำนวน 2 คน โดยชุมนุม ธนาคารขยะรีไซเคิล ได้จัดตั้งคณะทํางานไว้สองชุด เพื่อความสะดวกในการปฏิบัติงานและทุกคนสามารถทําหน้าที่แทนกันได้ คณะทํางานมีการประชุมเพื่อเตรียมงาน เช่น การประชาสัมพันธ์วางแผนกําหนดวัน และสถานที่เปิดธนาคารขยะรีไซเคิล การกําหนดระยะ เวลาการรับฝาก เวลาการขายขยะรีไซเคิล ฯลฯ รวมทั้งการดําเนินการต่างๆ เพื่อเปิดธนาคารและ การประเมินผลกิจกรรม
หน้าที่ของคณะทํางาน
1. ผู้จัดการธนาคารขยะ จํานวน 1 คน มีหน้าที่รับผิดชอบการดําเนินงาน ในภาพรวมของธนาคารขยะ
2. ครูที่ปรึกษากิจกรรม จํานวน 2 คน มีหน้าที่รับผิดชอบการดําเนิน งานของธนาคารขยะรีไซเคิล การประสานร้านรับซื้อของเก่าและดูแลเกี่ยวกับการเงินของโครงการ พร้อมทั้งดูแลเอกสารเบิก จ่ายเงิน ซึ่งเอกสารทุกฉบับสามารถตรวจสอบได้
3. เจ้าหน้าที่คัดแยกขยะและชั่งน้ำหนัก จํานวน 2 คน มีหน้าที่คัดแยกและชั่งน้ำหนักขยะรีไซเคิล ที่สมาชิกนํามาฝาก
4. เจ้าหน้าที่จดบันทึก จํานวน 1 คน มีหน้าที่รับผิดชอบการจดบันทึก รายละเอียดเกี่ยวกับสมาชิก ประเภท และปริมาณขยะรีไซเคิล เพื่อส่งต่อให้เจ้าหน้าที่คำนวณเงิน
5. เจ้าหน้าที่คำนวณเงิน จํานวน 1 คน มีหน้า ที่รับผิดชอบการคิดจํานวนเงินของขยะรีไซเคิล ที่สมาชิกนํามาฝาก พร้อมรับผิดชอบการฝากถอนเงินของสมาชิก
6. เจ้าหน้าที่บัญชี จํานวน 1 คน มีหน้าที่ดูแลรับผิดชอบเอกสาร การ เงิน เช่น สรุปยอดการนําฝากของสมาชิก สรุปยอดรายรับรายจ่ายของธนาคาร บันทึกยอดคงเหลือของขยะรีไซเคิล ฯลฯ โดยต้องทําการบันทึกทุกวันที่เปิดทําการ
ภารกิจเบื้องต้นที่เจ้าหน้าที่ในคณะทํางานต้องปฏิบัติงาน
1. จัดหาสถานที่ที่ใช้ในการจัดเก็บขยะรีไซเคิลก่อนนําไปขาย ยึดหลักว่าเป็นสถานที่ที่สามารถเก็บรวบรวมขยะรีไซเคิลได้ ป้องกันแดดฝนได้ ถ้ามีพื้นที่เพียงพอควร แยกประเภทขยะรีไซเคิลอย่าง ชัดเจน เป็นช่องสําหรับขยะ รีไซเคิลแต่ละประเภท เช่น แก้ว โลหะ/อโลหะ พลาสติก กระดาษเป็นต้น ในกรณีที่ไม่มีสถานที่เก็บรวบรวม สามารถใช้วิธีการรับฝากตอน เช่า และให้ร้านรับซื้อของเก่ามารับซื้อในตอนเย็น
2. จัดหาอุปกรณ์ที่จําเป็นในการจัดทําธนาคารขยะ เช่น เครื่องชั่งน้ำหนัก
3. ระบบเอกสารบัญชี เอกสารที่ต้องจัดเตรียม ได้แก่ จัดทําใบสมัครสมาชิกธนาคาร ขยะรีไซเคิล ทะเบียนลูกค้า ใบนําฝาก ใบถอน เงิน สมุดคู่ฝาก สมุดการนําฝาก และเอกสาร ในการทําบัญชี ที่จําเป็น
การเตรียมการเปิดธนาคาร
1. ติดต่อประสานงานกับร้านค้าของเก่า เกี่ยวกับราคาขยะรีไซเคิลประเภทต่างๆ เพื่อจัดทําตารางเปรียบเทียบราคาขยะรีไซเคิลแต่ละประเภท (ราคาสามารถเปลี่ยนแปลงได้) พร้อมทั้งกําหนดวันที่เข้ามารับซื้อจากธนาคาร
2. การประชาสัมพันธ์ คณะทํางานดำเนินการเผยแพร่ความรู้ความเข้าใจ เรื่องขยะไซเคิลและธนาคารขยะ เพื่อให้เกิดความร่วมมือภายในโรงเรียน มีการทำพิธีเปิดธนาคารหน้าเสาธงเพื่อให้คณะครู บุคลากรและนักเรียนทุกคนได้รับทราบภารกิจร่วมกัน มีการประชาสัมพันธ์เสียงตามสาย การจัดบอร์ดนิทรรศการ การเดินบอกหรือกำกับโดยหัวหน้าและรองหัวหน้าห้องในแต่ละห้องเรียน การบูรณาการในกิจกรรมของแต่ละรายวิชา เพื่อให้มีสมาชิกมาสมัครเข้าร่วมกิจกรรมให้มากที่สุด นอกจากนี้ทางโรงเรียนได้ทําหนังสือแจ้งผู้ปกครองได้รับทราบถึงการเข้าร่วมกิจกรรม ซึ่งจะเป็นวิธีที่ได้รับความร่วมมือเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะทําให้เกิดการคัดแยกขยะที่บ้านก่อนนํามาฝากธนาคาร
3. การอบรมให้ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการคัดแยกขยะ และการใช้ประโยชน์จากขยะในรูปแบบต่างๆ กับผู้ที่เกี่ยวข้อง โดยมีการอบรมนักเรียนแกนนำธนาคารขยะรีไซเคิล ประกอบด้วย นักเรียนที่เป็นคณะทำงาน และหัวหน้าและรองหัวหน้าห้อง การประกวดการจัดบอร์ดให้ความรู้เกี่ยวกับการคัดแยกขยะในแต่ละห้องเรียน (ใช้เงินผลกำไรจากการขายขยะเป็นรางวัล)
การดําเนินการในวันเปิดธนาคาร
รับสมัครสมาชิก รับสมัครสมาชิกของธนาคาร โดยผู้ที่สนใจกรอกรายละเอียดลงในใบสมัคร จากนั้นเจ้าหน้าที่ธนาคารจะให้เลขที่สมาชิก พร้อมทั้งลงรายละเอียดในสมุดคู่ฝาก โดยธนาคารจะเป็นผู้เก็บรวบรวม สมุดคู่ฝากไว้ที่ธนาคาร ซึ่งสมาชิกสามารถขอดูได้ในวันที่ธนาคารเปิดทําการ
การฝากขยะ
เมื่อสมาชิกนําขยะรีไซเคิลมาฝากที่ธนาคารให้ดําเนินการดังนี้
1. สมาชิกเขียนใบนําฝากตามประเภทขยะรีไซเคิลที่นําฝาก แล้ว นําใบนําฝากพร้อมขยะรีไซเคิล ที่นํามาส่งให้เจ้าหน้าที่คัดแยก
2. เจ้าหน้าที่คัดแยก ทําการคัดแยกประเภทขยะตามใบนําฝาก แล้วชั่งน้ำหนัก เสร็จแล้วส่งใบนําฝากให้เจ้าหน้าที่จดบันทึก
3. เจ้าหน้าที่จดบันทึก เรียกสมาชิกเจ้าของบัญชีมาดูการชั่งน้ำหนัก และบันทึกข้อมูลน้ำหนักของขยะรีไซเคิลลงในใบนําฝาก แล้วส่งใบนําฝากให้เจ้าหน้าที่คำนวณเงิน
4. เจ้าหน้าที่คิดเงินจากใบนําฝาก โดยเปรียบเทียบจากราคาที่รับ ซื้อ แล้วบันทึกลงใบนําฝาก
5. เจ้าหน้าที่บัญชีทําการลงบันทึกข้อมูลในสมุดคู่ฝาก เพื่อเก็บเป็น หลักฐาน การฝาก-ถอนของสมาชิก
6. ผู้จัดการธนาคารตรวจสอบความถูกต้องของใบนําฝาก
(ชื่อ-สกุล เลขที่สมาชิก ราคาต่อหน่วยของขยะรีไซเคิล การคํานวณจํานวนเงินในแต่ละช่อง และจํานวนเงินยอดรวมทั้งหมด) และให้สมาชิกตรวจดูความถูกต้อง แล้วทําการลงลายมือชื่อผู้นําฝาก ผู้จัดการลง ลายมือชื่อในใบนําฝาก และสมุดคู่ฝากของสมาชิกรับรองความถูกต้อง
การถอนเงิน
หากสมาชิกต้องการถอนเงิน สามารถถอนได้ก็ต่อเมื่อธนาคารขยะรีไซเคิลเปิดทําการครั้งต่อไป และสมาชิกต้องนําขยะรีไซเคิลมาฝากในวันนั้นด้วย จึงจะสามารถถอนเงินได้
การดําเนินการหลังปิดธนาคาร
จัดทําเอกสารทะเบียนลูกค้า หลังจากปิดธนาคารแล้วเจ้าหน้าที่จะต้องรวบรวมใบสมัครสมาชิก มาลงในเอกสารทะเบียนคุมลูกค้า เพื่อเก็บข้อมูลจํานวนสมาชิกทั้งหมด ที่เข้าร่วมกิจกรรม
การขายขยะให้ร้านรับซื้อของเก่า ผู้จัดการธนาคารขยะและครูที่ปรึกษา ประสานงานขายขยะให้แก่ร้านรับซื้อของเก่าที่ติดต่อไว้ โดยส่วนใหญ่จะให้มารับซื้อขยะรีไซเคิลที่ธนาคารขยะในเวลาหลังเลิกเรียน ของวันเปิดธนาคารนั้น
สรุปการดําเนินการของธนาคาร เจ้าหน้าที่ต้องลงรายละเอียดในเอกสารสรุปการนําฝาก และควรมีการสรุปผลการดําเนินงานในแต่ละเดือนและแจ้งให้แก่สมาชิกของ ธนาคาร โดยการจัดบอร์ดนิทรรศการประชาสัมพันธ์ผลการดําเนินงาน ณ บริเวณที่ทําการ
การติดตามประเมินผล
พิจารณาได้จากปริมาณขยะรีไซเคิลที่รวบรวมได้จากจํานวนสมาชิกที่เข้าร่วมกิจกรรม และจากกําไรในการซื้อขาย โดยติดตามอย่างต่อเนื่องเพื่อเปรียบเทียบความเปลี่ยนแปลง รวมทั้งยังอาจดูจากจํานวนครั้งที่สมาชิกแต่ละคนเข้าร่วม ซึ่งจะบอกได้ว่าธนาคารขยะจะช่วยปลูกฝังนิสัยการคัดแยกขยะที่บ้านได้ผลหรือไม่
แนวทางการสนับสนุนของโรงเรียน
ทางโรงเรียนควรให้การสนับสนุนเพื่อให้ธนาคารคงอยู่และสามารถดําเนินไปได้อย่างต่อเนื่อง เช่น
- ให้เกียรติบัตรหรือเงินตอบแทนตามความเหมาะสมแก่คณะทํางาน
- มอบของที่ระลึก (ปากกา ดินสอ ยางลบ ไม้บรรทัด) ให้แก่สมาชิกที่นำขยะทั่วไปซึ่งขายไม่ได้ (ถุงขนม หลอดกาแฟ แก้วน้ำ ห่อลูกอม) มาฝาก
- ให้โบนัสพิเศษแก่สมาชิกที่มียอดเงินฝากสูง
- ให้โบนัสพิเศษหรือคะแนนพิเศษแก่สมาชิกที่หาสมาชิกมาเพิ่มได้
- การจัดทําหลักสูตรพิเศษเรื่องสิ่งแวดล้อมให้นักเรียนได้เรียนรู้ เรื่องการจัดการขยะ
- การจัดกิจกรรมการประดิษฐ์สิ่งของจากขยะรีไซเคิล แล้วนําสิ่งประดิษฐ์นั้นมาจําหน่าย หรือแจกเป็นของที่ระลึก
- การทำโครงงานเกี่ยวกับการลดขยะในโรงเรียน
ประโยชน์อื่นๆ ของธนาคารขยะรีไซเคิล
1. เยาวชนเกิดความเข้าใจในคุณค่าของวัสดุบางประเภทว่าสามารถนําไปใช้ประโยชน์ ได้หลายครั้ง หรือสามารถเปลี่ยนเป็นเงินได้
2. สร้างนิสัยรักการออมทรัพย์ให้กับนักเรียน
3. ช่วยลดปริมาณการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ และใช้ทรัพยากรธรรมชาติได้อย่างคุ้มค่า มีประสิทธิภาพสูงสุด
4. ช่วยลดปัญหาสิ่งแวดล้อม ส่งผลให้สภาพแวดล้อมดีขึ้น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น