ชีวิตต้องการความมีชีวิตชีวา
ภายใต้การนำพาชีวิตไปสู่ความงอกงาม
การตอบสนองที่เหมาะสมกลมกลืน
จึงนับเป็นการปฏิบัติธรรมอันสูงส่ง
การเป็นทาสความรู้สึกทางเพศ
ย่อมทำลายสุนทรียภาพในปัจจุบัน
ฉะนั้นการสังเกตุฝึกฝนจิตใจเพื่อเสรี
จึงจำเป็นอย่างยิ่งต่อชีวิต
อย่ามัวระเริงหลงตอบสนอง
แต่ก็อย่าหม่นหมองเก็บกด
ด้วยว่าไม่มีความต้องการใด
ที่มีแต่โทษสถานเดียว
ครูคือผู้ให้คำตอบที่ศิษย์ต้องการ
ครูที่ดีชี้และช่วยให้ศิษย์รู้จักตัวของศิษย์
ความรู้ทางวิชาการทั้งสิ้นนั้น
เป็นเพียงสื่อที่จะนำไปถึงเป้าหมายนี้เท่านั้น
เพื่อการพัฒนาชีวิตของศิษย์แล้ว
ครูไม่ควรข่มขู่และหลอกล่อ
เพื่อให้ศิษย์หวาดกลัวและลุ่มหลง
ตัวครูไม่ใช่ปูชนียบุคคล
ความเป็นปูชนียบุคคลของครู
เกิดอยู่ในการกระทำที่ชอบธรรมของครู
ใช่แต่ศิษย์เท่านั้นที่ต้องเคารพครู
ครูที่ดีก็ต้องเคารพศิษย์ด้วยจริงใจ
การหาเงินไม่ใช่เรื่องของความทุกข์ยาก
ความไม่รู้จักพอต่างหาก
ที่ทำให้มนุษย์ทุกข์ทรมานกับการแสวงหา
เงินไม่ใช่สิ่งน่ารังเกียจ หรือน่ายินดี
ใจของผู้จับเงิน
ทำให้เงินมีค่าไม่ก็น่ารังเกียจ
เงินไม่อาจบันดาลทุกข์ สุข
สุข ทุกข์เกิดจากความลุ่มหลงในเงิน
เงินไม่มีอำนาจอันใด
ถ้าไม่มีใครยอมเป็นทาสของเงิน
อาชีพที่ดีที่สุด
คืออาชีพที่ทำแล้วปรกติสุขที่สุด
ความสูงส่ง และสุจริตของอาชีพ
อยู่ที่จิตใจของผู้กระทำ
ไม่ได้อยู่ที่การยอมรับนับถือ
ของผู้ที่ไม่รู้ว่า ความสูงส่งและสุจริตอยู่ที่ไหน
ขอเพียงยอมรับและตั้งใจกระทำด้วยดี
คนกวาดถนน หรือรัฐมนตรี
โสเภณี หรือคุณหญิง
ก็มีความหมายและคุณค่าเท่ากัน
ทรัพย์สมบัติภายนอก
หาก็ยาก เก็บก็ยาก
แต่คนก็อุทิศชีวิตแสวงหา
ทรัพย์สมบัติภายใน
ไม่ต้องหา ไม่ต้องซุกซ่อน
แต่ผู้ใดอยากได้เล่า
ไร้ทรัพย์สมบัติภาพในเสียแล้ว
ทรัพย์สมบัติ และเกียรติยศภายนอก
ยิ่งแสวงหา ยิ่งยุ่งยาก ยิ่งปวดร้าว
เมื่อไร้ทรัพย์สมบัติภายนอก
คุณธรรมที่แท้ก็ง่ายที่จะเกิดขึ้น
เพราะในความยากจนทนทุกข์
ชีวิตจึงจ่ายที่จะค้นพบคุณค่าของชีวิต
การไม่ทำให้สิ่งมีชีวิตเป็นทุกข์
การช่วยขจัดความทุกข์ให้สิ่งมีชีวิต
เป็นทรัพย์สมบัติที่ต้องเก็บไว้ด้วยการกระทำ
เมื่อเริ่มความปรารถนา
ความรุ่มร้อนกระวนกระวายเริ่มแผ่ซ่าน
ผิดถูกเริ่มถูกบิดเบือน
ไร้ความปรารถนา
เฉื่อยชาครอบงำ
ความพอดีหมดไป
ปรารถนาโดยไม่ปรารถนา
สรรค์สร้างเย็นอุรา
คล่องแคล่วว่องไว
กิจทั้งปวง…
ย่อมสำเร็จลงได้เมื่อเริ่มต้นกระทำ
โดยธรรมชาติแล้ว
ชีวิตย่อมมีเป้าหมายของชีวิตอยู่เอง
ครั้นเมื่อมนุษย์ช่างคิด ช่างฝัน
เขาจึงได้รังสรรค์เป้าหมายขึ้นใหม่
แล้วยอมเป็นทาสของเป้าหมายนั้นโดยดุษฏี
เป้าหมายของชีวิตที่มนุษย์คิดขึ้นนั้น
ไม่อาจนำมาซึ่งความเกษมสำราญที่แท้จริง
ทั้งยังอาจเป็นเหตุแห่งความทุกข์ยากไม่รู้จบสิ้น
เป้าหมายของการกระทำนั้นต้องมีอยู่
แต่ต้องไม่งมงายยึดมั่นเกินไป
เพราะความงมงายยึดมั่นเกินไป
ทำลายความสดชื่นมั่นคงในการดำเนินชีวิต
ดำรงจิตใจให้มั่นคง เริงรื่น ชื่นบาน
และเกษมสำราญกับการช่วยเหลือสรรพชีวิตเถิด
ชีวิตเฉพาะหน้าเช่นนั้น นั่นเอง
ที่ดำรงอยู่แล้วในเป้าหมายของชีวิตที่แท้
พ่ายแพ้ผิดหวัง
ผู้ที่เติบโตเต็มที่แล้ว
ย่อมไม่หลั่งน้ำตาเพื่อตนเอง
ยามที่ชีวิตพบกับความทุกข์ทรมาน
และพ่ายแพ้อย่างยับเยินต่ออุปสรรคของชีวิต
ความกล้าหาญที่แท้จริง
มิใช่กล้าพลีชีวิต
แต่ต้องกล้าที่จะอยู่เพื่อสู้ต่อไป
ไม่มีใครไม่เคยผิดหวัง
คนโง่เท่านั้นที่จะซ้ำเติมตัวเองในยามผิดหวัง
สุนัขยังไม่ซ้ำเติมตัวเอง
ที่ต้องเกิดมาเป็นสุนัขขี้เรื้อนข้างถนน
เมื่อพลาดพลั้งหกล้ม
ควรหรือที่จะนั่งร้องให้
จงรีบลุกขึ้น
เพื่อที่จะเดินต่อไปอย่างไม่ประมาท
การแก้ไขปัญหาชีวิตในวันนี้
ไม่อาจอาศัยแต่ข้อมูลแต่วันวาน
เพราะข้อมูลเดียวกัน
อาจให้ผลต่างกันลิบลับ
ข้อมูลชีวิตที่ดีที่สุด
คือข้อมูลที่เก็บมาด้วยสติปัญญา
การแก้ปัญหาชีวิตนั้น
อย่าลุ่มหลงเชื่อถือข้อมูลจนเกินไป
เพราะข้อมูลย่อมไล่ไม่ทันความจริงเฉพาะหน้า
ชีวิตเป็นสิ่งมหัศจรรย์นัก
ใครเลยจะรู้จัก โดยใช้แต่ข้อมูล
ผลจากการรู้ประมาณ
คือเกิดความพอดี
พอดีคือ
พอแล้วจึงดี
มิใช่ดีแล้วจึงพอ
สำหรับคนเห็นแก่ตัว
วันนี้พอดี พรุ่งนี้ก็พร่อง
แสวงหา สะสมเท่าใด
ก็ไม่รู้จักพอดี
เขาไม่รู้ว่า
เพียงแต่เขาไม่ยอมเป็นทาสของการแสวงหา
ความพอดีก็มีอยู่แล้วตรงหน้าเขา
ช่างปะไรที่ใครว่า
เราอย่าบ้า
ว่าตัวเราเองก็แล้วกัน
ไม่มีใครไม่มีกัลยาณมิตร
ก็สายลมอ่อนละมุนที่ลูบไล้ยามรุ่มร้อน
ก็สายน้ำที่รินหลั่งในยามกระหาย
ก็พื้นดินที่ได้เหยียบย่ำโดยไม่ว่ากล่าว
ก็แสงแดดที่ช่วยขับไล่ความหนาวเย็น
ก็ต้นไม้ที่ให้ความร่มเย็นโดยไม่เรียกร้อง
ก็นกกาที่ขับร้องกล่อมโลกให้คลายเหงา
สิ่งเหล่านี้หรือมิใช่
ที่เป็นกัลยาณมิตรของมนุษย์ทั้งหลาย
ในยามชีวิตผิดหวัง ว้าเหว่
หากแม้มีผู้รู้ใจ
ย่อมได้รับกำลังใจ และคำปลอบโยน
ชีวิตที่มีตนเอง เป็นผู้รู้ใจ
พลาดผิด เผลอไปย่อมสามารถให้อภัย
และตักเตือนตนได้ด้วยดี
เมื่อตื่นขึ้นรับรู้วันใหม่
จงตั้งใจเริ่มต้นเรียนชีวิต และโลก
สรรพสิ่งล้วนเปลี่ยนแปลงเป็นนิรันดร์
จะตายด้าน ล้าสมัยอยู่ไยกัน
เริ่มต้นไตร่ตรอง แล้วเริ่มต้น
สันโดษ อีกด้วยอดทน
หวังผลโดยไม่ยึดถือ
การมีชีวิตก็คือการเริ่มต้น
ความผิดพลาดเป็นครูของความถูกต้อง
เคราะห์ร้ายสร้างความหมายให้โชคดี
ความทุกข์ทำให้ปรกติสุขมีคุณค่า
ผู้เจริญด้วยสติปัญญานั้น
ย่อมพิจารณาหาประโยชน์จากประสบการณ์
มากกว่าโวยวายถึงทุกข์ทรมานที่ได้รับ
แม้เราจะไม่มั่นใจ และอ่อนแอ
แต่เราก็ควรหัดต่อสู้กับอุปสรรค
ถึงหากเราพ่ายแพ้แก่อุปสรรค
แต่เราก็เรียนรู้ที่จะชนะตนเองบ้างแล้ว
งานยุ่งยาก
ไม่ทำให้คนทุกข์ใจ
คนทุกข์ใจ
จึงทำให้งานยุ่งยาก
การเป็นตัวของตัวเอง
มิใช่เป็นวิธีที่ถูกต้องเสมอไป
ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับว่า
ตัวเขาเป็นทาสหรือเป็นไท
การแสวงหาหนทางสู่ความจริงของชีวิต
ย่อมไม่ควรเริ่มต้นด้วยการพึ่งพิง
แต่ก็ไม่จำเป็นต้องทำลายการพึ่งพิง
อย่าทำลายการพึ่งพิงทางจิตใจของผู้ใด
แม้เราเองก็ยังต้องพึ่งพิงสิ่งใดสิ่งหนึ่ง
แม้กระทั่งพึ่งพิงตนเองก็ตามที
